JACINTA LANDA
Jacinta Landa Vaz (3 de novembro de 1894-13 de xullo de 1993) é unha
galega de adopción cunha vida apaixonante. Nace en Badajoz, filla dun extremeño e dunha portuguesa. Jacinta
estudia secundaria en Madrid na
Institución libre de Enseñanza, onde debeu coñecer a Vicente Viqueira con quen
casa e vén para Galiza. Jacinta xa rematara os sus estudos na Escola Normal na
que se especializara no ensino de nenos xordos e cegos. Jacinta e Vicente instálanse
na Coruña onde seu home imparte clases no instituto e onde vivirá durante sete anos. O casal
Landa-Viqueira estaba moi vinculado coas Irmandades da fala coruñesa e pénsase
que Jacinta colabora coas Irmandiñas de Coruña e de Sada. A parella pasa moitas
temporadas en Bergondo (perto de Sada),
onde estaba a casa familiar de Viqueira. Deste xeito entra en contacto coa
lingua e cultura galegas. Cabe destacar que Viqueira foi o primeiro impulsor de
métodos para a aprendizaxe da lectura na lingua da terra. De feito un dos tres
fillos de Jacinta, Luísa, nace na Coruña (os outros dous naceran en Badajoz) e
aprende a ler e escribir en galego cos materiais para a aprendizaxe da lingua
que o seu propio pai elabora. Tras a morte do seu home en 1924 trasládase a Madrid onde seguindo as
directrices da Institución Libre de Enseñanza, funda con outras persoas os
centros pioneiros como a Escuela Internacional Española e posteriormente a Escuela Plurilingüe. Cando
sucedeu o golpe de estado de 1936 estaba en Galicia, no pazo familiar de Vixoi
en Bergondo, onde viña nos veráns e onde permace oculta durante nove meses.
Consegue fuxir, pasando por Madrid e Francia e continúa co seu
compromiso coa República, realizando labores solidarias de axuda a persoas que
sufriran as consecuencias da guerra como cativos que quedaran orfos ou persoas
que tiñan que fuxir ó exilio. Alén diso, Jacinta durante a súa estadía en
Madrid, forma parte do Liceum, colectivo feminista composto na súa maioría polas
mulleres máis relevantes da república que querían ser escritoras e ocupar un
espazo na literatura en igualdade cos homes. Posteriormente instálase en México
tamén como exiliada, ca súa familia. Alí casa por segunda vez e realiza unha
intensa actividade colaborando cun centro de ensino fundado por exiliados
españois, co Padroado da Cultura Galega e coa revista Vieiros, entre outras.
Desta traxectoria vital tan rica, talvez o máis salientable pola súa
orixinalidade sexa o legado sonoro que Jacinta nos deixou. Entusiasmada pola
literatura oral decidiu gravar un repertorio musical cantando “a capella” no
que evocaba melodías populares autóctonas aprendidas na súa infancia de
Extremadura, Portugal e Galicia. Este legado pasou ós fillos e despois ós
netos. As cancións foron gravadas nun
estudio en México DF en 1958 e agora
están recollido no libro-cd titulado “O legado sonoro de Jacinta Landa Vaz
Galiza, Portugal e Extremadura”. A obra é froito da colaboración do rianxeiro
José Luís do Pico Orjais, Domingos Morais de Lisboa e a extremeña Pilar Barrios.
O libro contén ademáis un estudo biográfico feito por Pico Orjais e Jacinta
Palerm, neta de Jacinta. Na parte do repertorio dedicado a Galicia, hai
cancións de berce compostas por Vicente Viqueira, de Rosalía e un feixe de
cantigas populares constituíndo un patrimono valiosísimo para a historia da
música galega.
Ningún comentario:
Publicar un comentario