ROSALÍA E O CABALEIRO DAS BOTAS AZUIS

El caballero de las botas azules é unha novela de Rosalía de Castro escrita en castelán. Subtitulada pola propia autora Cuento extraño, é unha fantasía satírica aínda que pertence xa ó realismo. Protagonizada por un cabaleiro singular que se fai chamar Duque de la Gloria e que sorprende pola súa vestimenta, unhas botas de cor azul, un grande lazo branco con feitura de aguiacho e unha especie de bastón con cascabel. A obra comeza cun diálogo teatral a modo de introdución entre o Cabaleiro e a Musa. Esta personaxe, que acepta a misión que lle encomenda a musa de criticar a clase literaria madrileña, representa ó artista da época que ten o don da Novidade. O Duque vaise convertir nun revulsivo social, o parasitismo, a hipocrisía, as falsas apariencias. A crítica vai dirixida ó sistema establecido no mundo literario, ironizando e burlándose dos escritores e artistas ou críticos literarios todos eles mediocres e con ínfulas de grandeza. Por outra parte louva  o traballo como o medio que dignifica ó ser humano, sobre todo  ás mulleres e especialmente ás de clase social alta. Precisamente as personaxes femininas ocupan un plano central na novela. Rosalía nesta obra, como nas demais, realiza unha crítica esclarecedora do papel asignado á muller da época, totalmente absurdo. A escritora rexeita que estas teñan que estar  subordinadas ó home, sendo esclavas da moda e dos convencionalismos sociais. Podemos deducir da lectura a necesidade da igualdade da muller, a necesidade de traballar, de cultura, independentemente da clase social á que se pertenza. A muller debe aspirar a realizarse con independencia dos homes:
 
                "-Pues bien, te diré todavía, porque te quiero, que si el matrimonio es cruz vale más andar sin cruz que con ella, que el buey suelto bien se lame y que para una boca basta una sopa" (Cap. IV)

El caballero de las botas azules foi publicada no ano 1867 na imprenta de Soto Freire, en Lugo. No ano 2001 publicase O cabaleiro das botas azuis, a primeira  tradución á lingua galega por C.Castro Piñón, na editorial Toxosoutos. Posteriormente no ano 2009 publícase unha nova versión en galego por X.C. Morell González en Trymar