Que din as rumorosas
#PrazadasCigarreiras
#DíadeRosalía
“Canta xente…, canta xente
por campiñas e por veigas!
Canta polo mar abaixo
vai camiño da ribeira!
Que lanchas tan ben portadas
con aparellos de festa!
Que botes tan feituquiños
con tan feituquiñas veles!
Todos cargadiños veñen
de xentiña forasteira…”
Rosalía describe con ledo agarimo as rapazas que veñen das diferentes vilas mariñeiras, as de Muros “caquelas caras de virxe, caquelas caras de almendra”; as de Camariñas que “visten/ cal rapaciñas gaiteiras,/ saias de vivos colores ” e que están “feitas de sal e canela”.
#DíadeRosalía
"Observemos
lo que saben y lo que hacen un farmacéutico, un abogado, un médico, un notario,
un catedrático, un sacerdote, un empleado, vulgares, de la talla común;
observemos bien, sin preocupación, en conciencia, y digamos si no puede una
mujer aprender lo que ellos saben y hacer lo que ellos hacen" (La mujer del porvenir, 1869)
Na celebración do Xoves de Comadres do pasado ano, as Comadres Cigarreiras fixemos un alto no noso percorrido polas rúas da cidade coruñesa diante da estatua de Concepción Arenal nos xardíns de Méndez Núñez, ca intención de rendir a nosa humilde e alegre homenaxe a esta gran muller. Cumplíase entón o bicentenario do seu nacimento; Concepción naceu en Ferrol o 31 de xaneiro de 1820. Queriamos, e queremos, expresar a nosa admiración polo seu grande labor en defensa das mulleres, dos pobres, dos necesitados, dos presos, é non era para menos! A ferrolana foi unha muller botada para adiante, abofé; lembremos a famosa historia de cómo conseguiu poder asistir ás aulas na Facultade de Dereito en Madrid nun momento no que non se permitía a entrada ás mulleres. Grazas a afouta artimaña de se disfrazar de home para entrar, conseguíu que o reitor a permitise asistir a clase, aínda que fose nun aula separada. A fazaña, lembrade, foi emulada por unha das comadres que vestiu roupas de home conforme ca ocasión. Nun mundo en que todo funcionaba á medida dos homes era toda unha conquista. Tratábase dun primeiro paso moi importante na conquista de dereitos. E diso se trataba, pois tal era o seu esforzo desenvolvido en defensa do dereito da muller a recibir formación académica e preparación para o desempeño dun traballo, independentemente da condición de solteira, casada ou viúva. Foi unha auténtica pioneira. Non debemos esquecer tampouco o seu esforzo en prol de mellorar a situación das mulleres presas, e tamén dos homes e contra da pena de morte.
Corría o ano de 1863 cando Concepción foi nomeada “inspectora de cárceres”, convertíndose así na primeira muller que desempeñaría esta tarefa. Debemos considerar dito ano como un ano glorioso para a nosa terra, pois podemos celebrar un dobre acontecimento feliz, xunto ó nomeamento de Concepción estaba a publicación da obra cume das nosas letras, Cantares Gallegos de Rosalía de Castro. Concepción Arenal ía loitar duro para conseguir mellorar as condicións de vida das presas e mesmo dos fillos delas. Na Coruña, na céntrica rúa de Galeras, había un cárcere de mulleres (galeras era como se denominaban estes cárceres) e Concepción e a súa boa amiga, a condesa de Espoz y Mina, Xoana de Vega, fundaron unha sociedade para socorrer ás mulleres presas, a Sociedade da Magdalena, ubicada no mesmo edificio onde estaba a prisión, por ese motivo as reclusas coruñesas eran coñecidas como as “Magdalenas.” Ambas mulleres conseguiron que estas mulleres recibisen mellor trato e alimentación e inclusive puidesen realizar traballos remunerados, entre outros logros. Concepción Arenal ocupábase ademáis de outro aspecto moi importante, como o de dar recomendacións e amparo ás prisioneiras, para tal fin escribíalles cartas nas que trataba de instruílas e aconsellalas sobre aspectos xurídicos relacionados cos delitos que cometeran. Cando ía visitalas levaba consigo esas cartas e a súa boa amiga Xoana de Vega era quen llelas lía.
O seu esforzo foi continuo durante toda a súa vida denunciando constantemente a condición da muller no s.XIX e por este motivo é considerada unha precursora do feminismo en España. A súa obra “La mujer del porvenir” é clave para entender o seu pensamento contrario á inferioridade das mulleres, pensamento imperante na sociedade patrical na que vivía, insistindo sempre na necesidade do acceso das mulleres a todos os niveis educativos.
“Es un error grave y de los más perjudiciales, inculcar a la mujer que su misión única es la de esposa y madre” equivale a decirle que por sí no puede ser nada, y aniquilar en ella su yo moral e intelectual, preparándola con absurdos deprimentes a la gran lucha de la vida, lucha que no suprimen, antes la hacen más terrible, los mismos que la privan de fuerzas para sostenerla (“La educación de la mujer” publicado en el Boletín de la Institución Libre de Enseñanza, 1892)
Por último queremos sinalar que a nosa benefactora practicou tamén a creación literaria en verso, tal é o caso das súas xeniais e simpáticas Fábulas en verso: originales, asinadas por Concepción Arenal de Carrasco (Madrid, 1851). Sirva como exemplo a fábula XXV:
EL ANTEOJO
Juan y Pedro, una disputa
Trabaron estrepitosa,
Sobre si grande una cosa
Era, ó si era diminuta
La mano en el corazón
Juraban decir verdad
Ambos con sinceridad,
Y uno solo con razón
Miraban con anteojo
Estando todo el secreto
En que el vidrio dei objeto
Aplicaba Juan á el ojo.
—¡Que es muy grande, voto a Cristo
Esclamaba , miente el culto.
No es error, es un insulto
Negarme lo que yo he visto.
Y no le hicieran creer
Aun rompiéndole la crisma.
Que no es una cosa misma
El tener ojos y el ver.
NECIO QUE LAS COSAS VES
DEL SABIO EN CONTRADICCIÓN,
¿HABRÁ EN TU ORGANIZACIÓN
UN ANTEOJO AL REVÉS?
Arenal morreu na cidade de Vigo o 4 de febreiro de 1893 a edade de 73 e para despedir a esta ilustre muller, facémonos eco da súa celebre proclama “abrid escuelas y se cerrarán cárceles”
-La mujer del porvenir, Concepción Arenal. Colección As Precursoras, edit. La Voz de Galicia
-Imaxes: http://www.cervantesvirtual.com/portales/concepcion_arenal/imagenes_album/
-Raquel Vázquez Ramil (2006). «La Institución Libre de Enseñanza y su aportación a la educación de la mujer española». www.ciudaddemujeres.com. Archivado desde el original
- el Diario El Mundo (3 de marzo de 2012): «'La visitadora de cárceles', el compromiso con la justicia de Concepción Arenal»10 de agosto de 2016
-http://www.cervantesvirtual.com/portales/concepcion_arenal/
@#conNomede Karel Capek, Nikola Tesla e Isaac Asimov
Robot: Mecanismo automático, em geral con aspeto semelhante ao de um homem, que realiza trabalhos e movimentos humanos (Dicionario Estraviz)
Pero, fagamos un alto no tema dos robots e comentemos outra das obras teatrais do autor checo, creo que paga a pena polo curioso do asunto. Trátase de A doenza branca. Este drama en tres actos do ano 1937, vén desde o pasado para falarnos da desgraza que o planeta terra sofre no presente ca pandemia do Covid. A enfermidade branca trata dun mal que se extende por todo o mundo e que resulta mortal para a xente de máis de 40 ou 50 anos. A doenza transmítese por contacto físico, ó doente sáenlle unhas manchas brancas na pel e morre ó cabo de non moito tempo. A obra ten un marcado carácter político, en tempos da nacenza do nazismo. A posición de Čapek é claramente antifascista e pacifista, por ese motivo foi perseguido pola Gestapo. O personaxe principal é un dictador, o mariscal, quen basea a súa economía na carreira armamentística e quere delarar a guerra ós países veciños. Un dos personaxes, o médico Galeno, (médico de ascendencia grega), descobre a cura que utiliza para curar ós pobres e ós ricos esíxelles que se queren o remedio teñen que parar a guerra. Pódese observar que calquera semellanza ca realidade é pura coincidencia. De todos xeitos Karel morreu dunha pulmonía. Volvendo ó tema dos robots, parece ser que os seus seguidores cando pasan por Praga e visitan o cemiterio onde está enterrado, depositan un pequeño robot na súa tumba, como homenaxe, entendo.
#conNomedeMuller: Virxinia Woolf
“Canto podía ofrecervos era unha opinión sobre un punto sen demasiada importancia: que unha muller debe ter cartos e un cuarto de seu para poder escribir novelas; e isto como vedes, deixa sen resolver o grande problema da verdadeira natureza da muller e da verdadeira natureza da novela”
Un cuarto de seu (A room of one´s own) é un ensaio do ano 1929 no que Virxinia Woolf analiza o papel das mulleres escritoras desde un posicionamento feminista e cunha argumentación totalmente novedosa e non exenta de humor. A obra baséabase en dúas conferencias que pronunciara sobre as "Mulleres e a Novela". Nela considera que para o xénero feminino é fundamental ter independencia económica, incluso chega a considerala tan ou máis importante que o dereito ó voto:
“Das dúas cousas –o voto e o diñeiro-, o diñeiro, confésoo, paréceme con moito a máis importante”
Porque con diñeiro as mulleres poden ser libres e pensar libremente e abandoar aqueles traballos que só lles estaban permitidos na sociedade patriarcal na que vivían.
Adeline Virginia Stephen-Woolf ( Londres, 25 enero de 1882- Sussex, 28 marzo de 1945) residiu no barrio de Bloomsbury, perto do Museo Británico, trala morte do seu pai, o coñecido intelectual sir Leslie Stephen. Na súa casa reuníanse un grupo de artistas e escritores británicos que recibiron o nome de círculo de Blomsbury porque todos residían pola zona. Este grupo exerceu unha grande influencia no ambiente artístico e intelectual de principios de s. XX. Virxinia casou co escritor Leonard Woolf e xuntos fundaron unha pequena editorial independente Hogarth Press, editorial na que Virxinia e amigos publicaban as súas obras.
Ademais do ensaio cultivou outros xéneros como o conto, biografía, cartas, artigos sobre viaxes e outros temas e moitos deles foron traducidos ó galego e ó castelán, entre outros idiomas. Da súa obra talvez sexan máis coñecidas as novelas como O cuarto de Xacobo (1922); A señora Dalloway (1925); Ó faro (1927); As Ondas (1931)…e máis especialmente Orlando: unha biografía (1928).
A obra de Orlando resulta revolucionaria por transgredir as temáticas ó uso e tamén pola innovación que esta representaba desde o punto de vista estilístico. É unha obra totalmente rompedora e insólita, xa que aborda temas considerados tabú ou prohibidos na Inglaterra e na Europa de principios do s.XX, como o amor entre mulleres, a sexualidade e a homosexualidade femininas. É unha novela en parte autobiográfica e está inspirada na vida da escritora Vita Sackville-West (Kent, 1892- Kent, 1962) e na relación amorosa que ambas mantiveron. Un fillo de Vita describiu a obra como “a carta de amor máis longa e encantadora da literatura”. Con esta novela, que era a sexta que Virxinia escribía, logrou consolidarse como escritora e ser considerada a mestra do modernismo en Inglaterra.
A autora de Un cuarto de seu padeceu durante a súa vida un transtorno bipolar que lle causaba unha grande inestabilidade emocional. Estas circunstancias leváronna a estar ingresada en diversas ocasións e provocaron varios intentos de suicidio. Finalmente, o 28 de marzo de 1941 desapareceu da súa casa de campo en Rodmell, Sussex, e o seu corpo foi encontrado no río Ouse tres semanas despois, cos petos do abrigo cargados de pedras. Antes deixara unha carta dirixida ó seu home:
“Comezo a oír voces e non podo concentrarme. De xeito que vou facer o que me parece o mellor que podo facer. Ti déchesme a máxima felicidade posíbel”
Algunhas das novelas de Virxinia
Woolf viviron tamén a súa prolongación no cine. Fixéronse adaptacións de Al
Faro, nunha versión dirixida por Colin Gregg do ano 1983. Orlando foi adaptado
por Sally Potter en 1993. Marleen Gorris
fixo unha adaptación de La señora
Dalloway en 1997. No ano 2002 Stephen Daldry
realiza a película As horas, que non é exactamente unha versión de
ningunha obra concreta, senón que está inspirada na vida e obra da autora de Orlando.
É a historia de tres mulleres, unha delas a propia Virxinia, que foi interpretada por Nicole Kidman, papel
que lle valeu un oscar á mellor actriz.
A foto de retrato de Vita de autor descoñecido. Smith College (Seven sisters), 1926
A portada da primeira edición de Ó faro (To the lighthouse) e o retrato de Virxinia son obra da súa irmá, a pintora Vanessa Bell.
Un cuarto de seu, Virginia Woolf. Tradución de Iria Sobrino, con prólogo de Manuel Palacios, Sotelo Blanco, 2005
Orlando. Unha biografía (1928). Tradución de Celia Recarey Rendo (Irmás Cartoné, 2014)
www.ub.edu › lletradedona › una-habitacion-propia
https://cinefilosfrustrados.com/virginia-woolf-cine/
Ruiza,M., Fernández, T. y Tamaro, E. (2004). Biografía de Virginia Woolf. Biografías y vidas. La enciclopedia biográfica en línea. Barcelona (España)