«Conociendo el
bien que ha de proporcionar el establecimiento de una Escuela Teorico practica
de Agricultura, en todos sus ramos de que carece Galicia con gran perjuicio
suyo, es mi voluntad que la casa y granja de San Pedro de Nos llamada la
«Carballeyra», de sembradura de más de cien ferrados, con el agregado de los
dos prados de Baltar que lindan con la misma, las dos casas principal y para
colono y todas sus dependencias se dediquen á este objeto á cuyo fin le agrego
todos los demas bienes que poseo, separadas las mandas que dejo en usufructo, y
que concluida la vida de los usufructuarios, han de concurrir con todo lo demas
al sostenimiento de la Escuela y á cubrir algun pequeño deficit de la de
parvulos si lo tuviere”.
Anotamos este pequeno fragmento do testamento redactado por Xoana de
Vega no 149 aniversario da súa morte.
Nel recóllense os seus desexos de que levasen a diante o proxecto dunha
escola de agricultura, que se construiría
na finca de A Carballeira en Nós, onde tiñan unha casa familiar na que
pasaban as vacacións os Vega; proxecto que finalmente ela non puido ver
realizado en vida.
Esta é unha mostra entre as moitas que poderiamos citar como exemplo da
xenerosidade desta grande coruñesa que
con razón recibirá en vida o título de Duquesa da Caridade con Grandeza de
España, a pesar de que ela rexeitase todos os títulos e grandezas a cambio de
que o pobo tivese “pan y trabajo”.
Xoana María de Vega e Martinez naceu na cidade de A Coruña no ano 1805
no seo dunha familia liberal de orixe humilde. O seu pai conseguiu unha grande
prosperidade grazas os negocios mercantis que realizou en Cuba. Xoana recibiu
unha completa formación en Letras e Humanidades e casou moi nova co militar
tamén liberal, Francisco Espoz y Mina, con quen conviviu durante quince anos
até o falecimento deste.
Institutriz da nena que se convertiría na raíña Isabel II, anfitriona
dos liberais coruñeses na súa casa de A Coruña, benefactora e protectora das
persoas necesitadas, enfermas, das mulleres presas. Colaborou con Concepción
Arenal da que foi grande amiga, nas súas empresas, como a loita contra a pena
de morte. Sabido é o importante das súas visitas ó cárcere coruñés de mulleres,
coñecido como Galeras, en compañía de Concepción Arenal, para lles prestar
auxilio e asesoramento. E poderiamos seguir anotando aquí mostras da súa
grandeza.
En relación coa nosa lingua e cultura hai que destacar o seu papel de mecenas, promovendo os primeiros Xogos Florais de A Coruña, xunto a outro mecenas, Pascual López Cortón e os escritores Benito Vicetto e Antonio de la Iglesia. Os Xogos Florais supuxeron a inicio do Rexurdimento do noso idioma e cultura. A publicación Album de la Caridad que seguiu ós Xogos e que se convertiríana primeira antoloxía do Rexurdimento literario, levaba na portada unha dedicatoria dirixida á presidenta da Asociación de Beneficencia da Coruña, que era a propia Xoana; dita Asociación ademais ía recibir como doazón dos beneficios da edición do volume que serían empregados en obras de beneficencia.
Xoana María de la Vega Martinez falecía na cidade de A Coruña un 22 de
Xuño de 1872. Os seus restos mortais descansan no cemiterio coruñés de San
Amaro xunto co corazón do seu home. na lápida figura a seguinte lenda:
“Aquí yacen los restos mortales de D. Juan Antonio de la Vega, Dª
Josefa Martínez y Dª Juana Mª de la Vega y Martínez, viuda del General D.
Francisco Espoz y Mina, cuyo corazón se halla aquí”.
Ningún comentario:
Publicar un comentario