“OVIEDO es una ciudad dormida. Por las calles,
estrechas y empinadas, del Oviedo antiguo, envueltas, de ordinario, en espesa
niebla, corre un sueño de siglos. Las moradas humildes, de paredes desconchadas
por la humedad, se aprietan en torno a los palacios y caserones con fachadas de
piedra renegrecida.” (Edit. Destino, Barcelona 1053)
Así comeza a novela “Nosotros, los Rivero” da asturiana Dolores Medio , premio Eugenio Nadal en 1952. María Dolores Medio Estrada (Oviedo 1911-1966) denotou a súa afección pola literatura desde ben cativa, con 12 anos escribia a súa primeira novela que titulou Egoismo. Na súa formación nos primeiros tempos destacan os estudios música e debuxo na Escola de Belas Artes. Posteriormente estudiaría Maxisterio. Foi mestra exercendo como docente en diversas vilas e aldeas de Asturias. De formación republicana, recibiu influencia da Institución Libre de Enseñanza a través dun mestre amigo seu. Cando comezou a guerra estaba en Oviedo e viviu en primeira persoa o asedio e os bombardeos que sufriu a cidade, as desgrazas, as detencións de compañeiros e amigos …, foi denunciada e a Comisión depuradora do Maxisterio abriulle varios expedientes. Acusada de atacar á relixión e á patria, simpatizar cos marxistas e ter feito propaganda a favor das esquerdas e da Asociación de Traballadores da Ensinanza, valeulle para ser desprazada como castigo a unha escola rural perto de Avilés, quedando inhabilitada para exercer cargos directivos. En 1945 gañou o Premio Concha Espina promovido polo semanario nacional Domingo con Nina e trasládase entón a Madrid. Comeza a exercer como escritora sen abandoar de todo o ensino, gañando en 1952 o Premio Nadal coa novela “Nosotros los Rivero”, sendo unha auténtica descoñecida. A partir deste momento dedícase por enteiro a escribir, abandoando o ensino e convertíndose nunha escritora profesional. En 1963 comeza a súa triloxía “Los que vamos a pié con Bibiana”, no que se narran os feitos relativos á manifestación en apoio ós mineiros, que a levaron a prisión. Tiña que pagar unha multa de 25.000 pesetas que non pagou e pasou 30 días no cárcere. Relata este episodio en Celda Común, non publicada ata 1996 debido á censura franquista. En 1963 gaña o Premio Sésamo co relato Andrés. En 1964 a Fundación March concédelle unha pensión literaria para escribir a biografía de Isabel II e outra en 1969 para redactar a guía de Asturias, publicada pola Editorial Destino de Barcelona. En 1972 continúa a triloxía con La otra circunstancia. Outras novelas de Dolores son Funcionario público (1956), Diario de una maestra (1961), Farsa de verano (1974) Atrapados en la ratonera: Memorias de una novelista (1980), La última Xana: narraciones asturianas (1986)…
Pero volvamos a “Nosotros, los Ribero” e como a súa publicación convertírase nunha auténtica odisea para a escritora. A obra foi víctima da censura franquista, e os trámites para intentar salvala extendéronse durante un ano. Transcurrido ese tempo, atopouse con que a editorial que a ía publicar cerrara durante o proceso. Os motivos do censor para xustificar a negativa da publicación eran entre outros a súa “simpatía pola República do 14 de abril e a súa antipatía polas tropas españolas que pacificaron Asturias en 1934” ademáis o censor atopara no texto eloxios de obras comunistas e chegou a calificala de “completamente reprobábel”. Conseguindo por fin salvar os escollos, eliminando o que molestaba ó censor franquista, presentouse ó Premio Nadal co existoso resultado xa coñecido. A comunicación do premio á autora tamén ten o seu aquel. Segundo relata o diario El País nun artigo publicado en xaneiro de 2018, Dolores non se enterou do fallo do Premio Nadal porque tiña a radio estropeada, tampouco contaba con el. Eran as dúas da madrugada e alguén peto na súa porta comunicándolle que acaba de gañar o premio. Cando viaxou ó seu Oviedo natal foi recibida como unha celebridade. Un libreiro dunha coñecida tenda da cidade viaxaba entón a Barcelona regresando con medio centenar de exemplares para exhibilos no escaparate. O resultado foi que os libros se agotaron axiña. Hoxe temos unha nova edición da novela de Medio, a segunda. Desta volta trátase do texto íntegro descuberto pola escritora e editora de Xixón, Ángeles Caso. Ángeles intuiu que á obra algo lle faltaba e realizou un traballo de investigación sobre Nosotros, los Rivero, rescatando o orixinal do Archivo General de la Administración de Alcalá de Henares onde se conserva a documentación da censura durante o franquismo. En decembro de 2017, Caso publícou o texto completo que escribira Medio, na súa editorial La Letra Azul. A obra leva incorporados un prólogo de Caso cos documentos descubertos e as cartas que intercambiaron autora e censor. A novela vai acompañada dos deseños da ilustradora tamén asturiana Rebeca Méndez.
Dolores Medio regresaba a Oviedo en 1988 e alí permaneceu ata a súa morte o 16 de decembro de 1996, o día do seu 85 aniversario. Na actualidade a Fundación Dolores Medio, que ela mesma creara, concede o Premio Asturias de Novela. Antes do seu falecemento foi nomeada “Filla predilecta” de Oviedo, outogáronlle a medalla de Plata de Asturias e recibiu homenaxes polas Asociacións de mulleres de Asturias. En Oviedo, unha praza co seu nome e unha escultura, fican en lembranza desta asturiana ilustre.
https://cadenaser.com/emisora/2017/12/04/radio_asturias/1512400227_839902.html
www.elcomercio.es › culturas › libros › dolores-medio
www.cervantesvirtual.com › obra-visor › html
Ningún comentario:
Publicar un comentario